Ridderhofstad Grauwert

Vele nog niet opgegraven en onderzochte acheologische resten in Leidsche Rijn zijn ter bescherming nu afgedekt met parken. Zo blijven de resten rustig liggen en kunnen bewoners van het groen genieten. Deze parken zijn o.a. Park Grauwaart, het Amaliapark (Parkwijk) en klein Archeologiepark (Langerak).

In Park Grauwaart aan het fietspad de Rijnkennemerlaan is met een informatiebord te lezen over de vroegere Ridderhofstad Grauwaart te lezen. Gemarkeerd dmv een cirkel in het gras.

Deze ridderhofstad stond ooit op een eilandje in de Oude Rijn. Op deze plaats bevind zich nu Hofstede ter Weyde, vlak naast het lange fietspad Rijnkennemerlaan. Het werd ook Grauwaert genoemd.

De 17e-eeuwse lijst van ridderhofsteden noemt onder de Buurkerkparochie ‘Oud-ridder later Grauwert’. Volgens die lijst werd het al in 1230 en 1307 genoemd. Waarschijnlijk is dit Grauwert of Hofstede ter Weyde (niet te verwarren met Hof ter Weyde), die ten westen van Utrecht lag. Het was van oudsher een leen van de proosdij van Oudmunster en bestond uit het huis en zes morgen tiend- en cijnsvrij land met het gerecht. In 1453 deed Dirk van der Weyde afstand ten gunste van Adriaan Grauwert.

Naar deze familie, die tot 1600 Ter Weyde in bezit had, werd Grauwert genoemd. In 1567 werd het geheel als ‘seker stuck leengoets, genaemt den Grauwert, groot veerthien merghen’ genoemd. In 1600 kwam het in bezit van Johan van Mierlo en in 1686 van Johan Schade. Aan het eind van de 18e eeuw kwam het in bezit van de fundatie Johan Heyendaal. Op de kaart van Van Schayk uit 1539 wordt het als een aanzienlijk huis afgebeeld.

Een in 1994 uitgevoerd onderzoek wees uit dat in een restgeul van de Oude Rijn een ronde structuur met puinsporen is gelegen. Het terrein werd volgens een 17e-eeuwse kaart van C. Specht ontsloten vanaf de stadswetering.

Ook het kasteelterrein van deze ridderhofstad heeft een plaats als Archeologisch Rijksmonument. En met een soort cirkel is slotgracht symbolisch aan gegeven. 

Bewoners
1453 Dirk van der Weyde
1453 Adriaan Grauwert
– 1600 familie Grauwert
1600 Johan van Mierlo
1686 Johan Schade
eind 18e eeuw fundatie Johan Heyendaal

Bronnen
Tekst: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, 1995